Aandachtspunten voor de probleemanalyse per gezinsprofiel
Beschermingsarrangementen – hulp en bescherming voor de gezinnen
De handvatten uit de beschermingsarrangementen voor het inzetten van hulp vind je per profiel onder het kopje ‘Hoe zet je hulp in?’.
Per profiel zijn er ook enkele aandachtspunten voor de probleemanalyse.
Een beschermingsarrangement geeft je handvatten voor het inzetten van passende hulp (ingezet vanuit het zorgdomein) en bescherming (met name de politie, het OM en de reclassering), op basis van de onderliggende problematiek. Binnen de beschermingsarrangementen is aandacht voor een goede bejegening en vind je tips voor een goede samenwerking.
Er is altijd zowel bescherming als hulp nodig bij de gezinnen, maar het accent verschilt per profiel. In het vervolgonderzoek ‘Op zoek naar beschermingsarrangementen’, uitgevoerd door het Verwey Jonker Instituut, zijn door literatuuronderzoek en het analyseren van casuïstiek, per profiel passende beschermingsarrangementen opgesteld.
Scroll naar beneden
Inhoudsopgave
Volgend onderdeel
Deel deze pagina:
Marill Muyres
gedragstrainer bij verslavingsreclassering
“Let goed op signalen van verslaving. Een verslaving kan een stress factor zijn en het gebruik van middelen verlaagt ook de grens tot agressie”
Margreet Visser
klinisch psycholoog en onderzoeker Kenter Jeugdhulp
“De destructieve gezinspatronen hebben invloed op alle relaties binnen het gezin. Herstel vraagt om aandacht voor al deze relaties.”
Katinka Lünnemann
senior onderzoeker Verwey-Jonker Instituut
“Wees niet alleen gericht op signalen en patronen van onmacht binnen een gezin maar let ook op macht en op ongelijkheid in macht tussen partners.”
Petra Stienstra
Expertisecentrum William Schrikker
‘Zorg dat je bij de analyse van de risicofactoren ook nadrukkelijk aandacht hebt voor de beschermende factoren. Wat gaat er goed, hoe komt dat en hoe kan dat verder uitgebouwd worden . En vergeet niet het eigen netwerk van gezinnen daarbij in kaart te brengen en in te zetten.’
Dorieke Loman
kwaliteitsmedewerker jeugd gemeente Huizen
‘Laat je niet afleiden door de paniek aan de voorkant. Focus je ook op de mogelijkheden binnen een situatie, de positieve factoren en zet het streven naar veiligheid voor alle betrokkenen altijd centraal. Blijf professioneel nieuwsgierig naar de vraag achter de vraag. Achter het geweld en de paniek gaat vaak een hele wereld schuil.’
Quotes
Experts
Als je werkt met gezinnen waar geweld plaatsvindt, is het belangrijk om de verschillen tussen de profielen te herkennen. Ze vragen namelijk om een andere benadering en brengen andere veiligheidsrisico’s voor de gezinsleden met zich mee. Het doel is niet om gezinnen te categoriseren maar om te verhelderen welke problematiek op de voorgrond staat.
De profielen helpen de juiste vragen te stellen om de geweldsproblematiek in een gezin goed te doorgronden. En te beoordelen welke hulp en bescherming nodig is om de kern van de geweldsproblematiek en de onderliggende factoren in het gezin aan te pakken.
Deze profielen helpen je om de juiste vragen te stellen
Dr. Katinka Lünnemann
senior onderzoeker Verwey-Jonker Instituut
Wat betekenen deze profielen?
De beschrijvingen van de profielen zijn afkomstig uit het onderzoeksrapport Kwestie van lange adem. Kan huiselijk geweld en kindermishandeling echt stoppen? van het Verwey-Jonker Instituut. De insteek voor hulp is afgeleid van het onderzoek Op zoek naar beschermingsarrangementen van het Verwey-Jonker instituut.
Gezinsprofielen - een korte beschrijving
Arno van Dam
Bijzonder hoogleraar Antisociaal gedrag, psychiatrie en maatschappij
Betrek ook de pleger bij het werken aan veiligheid
Yna Pothoven
Manager Veilig Thuis Kennemerland
Blijf de veiligheid voorop stellen, ook bij de hulp die je inzet
Dr. Katinka Lünnemann
Senior onderzoeker Verwey-Jonker Instituut
Deze profielen helpen je om de juiste vragen te stellen
5. Complexe conflictscheidingen
Het kenmerk van het profiel complexe conflictscheiding is dat de problemen vooral rond de omgang spelen na echtscheiding. Na de scheiding is er met name psychisch geweld en een juridisch gevecht om de kinderen. Kinderen hebben last van conflicten van ouders.
Insteek hulp:
Recht en zorg gaan altijd samen in deze hulpaanpak. Gesprekken voer je met beide ouders afzonderlijk en het kind. Het is belangrijk om interventies of deskundigen in te zetten op het moment dat het conflict nog niet te groot is. Screeningsinstrumenten kunnen helpen bij het in kaart brengen van vroege signalen van een mogelijk problematische scheiding.
Er zijn bepaalde geweldspatronen of profielen van geweld te herkennen. Deze profielen sluiten elkaar niet uit en kunnen in de praktijk in elkaar overlopen. Ze geven een herkenbaar beeld. Dit helpt bij het begrijpen wat er speelt. In elk profiel staat andere problematiek op de voorgrond.
4 Kindgedrag en opvoedstress
In het vierde profiel gaat het vooral om kindgedrag en opvoedstress. De (ernstige) gedragsproblemen van kinderen kunnen een reactie zijn op het geweld in huis of komen voort uit aangeboren problematiek. Het gedrag kan ook conflicten en geweld veroorzaken tussen beide ouders onderling, of tussen ouder en kind. Er is veel opvoedstress en onveiligheid voor de gezinsleden.
Insteek hulp:
Hulp bieden doe je voornamelijk vanuit het zorgdomein door het versterken van oudercompetenties en hulp aan het kind. Het jeugdteam of het CJG kunnen bijvoorbeeld opvoedondersteuning bieden. Bij ernstige gedragsproblematiek kan je denken aan systeemgerichte interventies zoals Multisysteem Therapie of Functional Family Therapy.
3. Langdurige zorg
In het profiel langdurige zorg staat op de voorgrond dat één (of beide) partners vanwege een beperking of psychische problemen langdurige zorg nodig heeft. In deze gezinnen kan ook geweld tussen partners een rol spelen. Daarnaast is er door de problematiek van ouders vaak een onveilige opvoedsituatie voor de kinderen en komt verwaarlozing vaak voor.
Insteek hulp:
Als professional breng je eerst in kaart of en welke beperking of psychische problematiek speelt. Screeningsinstrumenten helpen hierbij. Om de balans tussen draagkracht en draaglast te herstellen zet je in eerste instantie voornamelijk (vrijwillige) hulp vanuit het zorgdomein in, zoals opvoedingsondersteuning. Richt je hierbij ook op andere risicofactoren, zoals financiële problemen of een gebrek aan een sociaal netwerk.
2. Gezin in de stress
Bij het profiel gezin in de stress staat centraal dat er een hoge mate van stress is door een opeenstapeling van factoren. Dit leidt herhaaldelijk tot conflicten waarbij het (ernstige) geweld ook van twee kanten kan komen. Regelmatig gaat dit samen met alcoholmisbruik bij een van de partners. De kinderen kunnen slachtoffer zijn en getuige.
Insteek hulp:
Als professional zoek je altijd naar de balans tussen hulp en bescherming. Je brengt de belangrijkste stressfactoren in kaart en zet hier hulp op in. Denk aan verslavingszorg of schuldhulp. Maatregelen neem je verder voornamelijk vanuit het veiligheidsdomein (denk aan een tijdelijk huisverbod).
1. Intieme terreur
Bij intieme terreur is er sprake van een machtsverschil tussen de partners. Eén partner, meestal de man, oefent dwang en controle uit op zijn partner. Door haar vrijheid te beperken, haar te isoleren en door het gebruik van, vaak ernstig, geweld, ook seksueel. Het slachtoffer en de kinderen voelen zich continu bedreigd en onveilig.
Insteek hulp:
Er is altijd zowel bescherming als specialistische hulp nodig (zoals (ambulante) hulp vanuit de vrouwenopvang of de gespecialiseerde GGZ voor plegers). Daarnaast is gespecialiseerde samenwerking, bijvoorbeeld via het Zorg- en Veiligheidshuis, belangrijk. De hulp aan beide partners is gescheiden.
Profielen achter het geweld
Inhoudsopgave
Volgend onderdeel
Deel deze pagina:
Arno van Dam
Bijzonder hoogleraar Antisociaal gedrag, psychiatrie en maatschappij
Betrek ook de pleger bij het werken aan veiligheid
Yna Pothoven
Manager Veilig Thuis Kennemerland
Blijf de veiligheid voorop stellen, ook bij de hulp die je inzet
Dr. Katinka Lünnemann
Senior onderzoeker Verwey-Jonker Instituut
Deze profielen helpen je om de juiste vragen te stellen
Experts
Dorieke Loman
kwaliteitsmedewerker jeugd gemeente Huizen
‘Laat je niet afleiden door de paniek aan de voorkant. Focus je ook op de mogelijkheden binnen een situatie, de positieve factoren en zet het streven naar veiligheid voor alle betrokkenen altijd centraal. Blijf professioneel nieuwsgierig naar de vraag achter de vraag. Achter het geweld en de paniek gaat vaak een hele wereld schuil.’
Margreet Visser
klinisch psycholoog en onderzoeker Kenter Jeugdhulp
“De destructieve gezinspatronen hebben invloed op alle relaties binnen het gezin. Herstel vraagt om aandacht voor al deze relaties.”
Katinka Lünnemann
senior onderzoeker Verwey-Jonker Instituut
“Wees niet alleen gericht op signalen en patronen van onmacht binnen een gezin maar let ook op macht en op ongelijkheid in macht tussen partners.”
Marill Muyres
gedragstrainer bij verslavingsreclassering
“Let goed op signalen van verslaving. Een verslaving kan een stress factor zijn en het gebruik van middelen verlaagt ook de grens tot agressie”
Petra Stienstra
Expertisecentrum William Schrikker
‘Zorg dat je bij de analyse van de risicofactoren ook nadrukkelijk aandacht hebt voor de beschermende factoren. Wat gaat er goed, hoe komt dat en hoe kan dat verder uitgebouwd worden . En vergeet niet het eigen netwerk van gezinnen daarbij in kaart te brengen en in te zetten.’
Quotes
De handvatten uit de beschermingsarrangementen voor het inzetten van hulp vind je per profiel onder het kopje ‘Hoe zet je hulp in?’.
Per profiel zijn er ook enkele aandachtspunten voor de probleemanalyse.
Aandachtspunten voor de probleemanalyse per gezinsprofiel
Een beschermingsarrangement geeft je handvatten voor het inzetten van passende hulp (ingezet vanuit het zorgdomein) en bescherming (met name de politie, het OM en de reclassering), op basis van de onderliggende problematiek. Binnen de beschermingsarrangementen is aandacht voor een goede bejegening en vind je tips voor een goede samenwerking.
Er is altijd zowel bescherming als hulp nodig bij de gezinnen, maar het accent verschilt per profiel. In het vervolgonderzoek ‘Op zoek naar beschermingsarrangementen’, uitgevoerd door het Verwey Jonker Instituut, zijn door literatuuronderzoek en het analyseren van casuïstiek, per profiel passende beschermingsarrangementen opgesteld.
Beschermingsarrangementen – hulp en bescherming voor de gezinnen
Als je werkt met gezinnen waar geweld plaatsvindt, is het belangrijk om de verschillen tussen de profielen te herkennen. Ze vragen namelijk om een andere benadering en brengen andere veiligheidsrisico’s voor de gezinsleden met zich mee. Het doel is niet om gezinnen te categoriseren maar om te verhelderen welke problematiek op de voorgrond staat.
De profielen helpen de juiste vragen te stellen om de geweldsproblematiek in een gezin goed te doorgronden. En te beoordelen welke hulp en bescherming nodig is om de kern van de geweldsproblematiek en de onderliggende factoren in het gezin aan te pakken.
Deze profielen helpen je om de juiste vragen te stellen
Dr. Katinka Lünnemann
senior onderzoeker Verwey-Jonker Instituut
Wat betekenen deze profielen?
De beschrijvingen van de profielen zijn afkomstig uit het onderzoeksrapport Kwestie van lange adem. Kan huiselijk geweld en kindermishandeling echt stoppen? van het Verwey-Jonker Instituut. De insteek voor hulp is afgeleid van het onderzoek Op zoek naar beschermingsarrangementen van het Verwey-Jonker instituut.
5. Complexe conflictscheidingen
Het kenmerk van het profiel complexe conflictscheiding is dat de problemen vooral rond de omgang spelen na echtscheiding. Na de scheiding is er met name psychisch geweld en een juridisch gevecht om de kinderen. Kinderen hebben last van conflicten van ouders.
Insteek hulp:
Recht en zorg gaan altijd samen in deze hulpaanpak. Gesprekken voer je met beide ouders afzonderlijk en het kind. Het is belangrijk om interventies of deskundigen in te zetten op het moment dat het conflict nog niet te groot is. Screeningsinstrumenten kunnen helpen bij het in kaart brengen van vroege signalen van een mogelijk problematische scheiding.
4 Kindgedrag en opvoedstress
In het vierde profiel gaat het vooral om kindgedrag en opvoedstress. De (ernstige) gedragsproblemen van kinderen kunnen een reactie zijn op het geweld in huis of komen voort uit aangeboren problematiek. Het gedrag kan ook conflicten en geweld veroorzaken tussen beide ouders onderling, of tussen ouder en kind. Er is veel opvoedstress en onveiligheid voor de gezinsleden.
Insteek hulp:
Hulp bieden doe je voornamelijk vanuit het zorgdomein door het versterken van oudercompetenties en hulp aan het kind. Het jeugdteam of het CJG kunnen bijvoorbeeld opvoedondersteuning bieden. Bij ernstige gedragsproblematiek kan je denken aan systeemgerichte interventies zoals Multisysteem Therapie of Functional Family Therapy.
In het profiel langdurige zorg staat op de voorgrond dat één (of beide) partners vanwege een beperking of psychische problemen langdurige zorg nodig heeft. In deze gezinnen kan ook geweld tussen partners een rol spelen. Daarnaast is er door de problematiek van ouders vaak een onveilige opvoedsituatie voor de kinderen en komt verwaarlozing vaak voor.
Insteek hulp:
Als professional breng je eerst in kaart of en welke beperking of psychische problematiek speelt. Screeningsinstrumenten helpen hierbij. Om de balans tussen draagkracht en draaglast te herstellen zet je in eerste instantie voornamelijk (vrijwillige) hulp vanuit het zorgdomein in, zoals opvoedingsondersteuning. Richt je hierbij ook op andere risicofactoren, zoals financiële problemen of een gebrek aan een sociaal netwerk.
3. Langdurige zorg
Bij het profiel gezin in de stress staat centraal dat er een hoge mate van stress is door een opeenstapeling van factoren. Dit leidt herhaaldelijk tot conflicten waarbij het (ernstige) geweld ook van twee kanten kan komen. Regelmatig gaat dit samen met alcoholmisbruik bij een van de partners. De kinderen kunnen slachtoffer zijn en getuige.
Insteek hulp:
Als professional zoek je altijd naar de balans tussen hulp en bescherming. Je brengt de belangrijkste stressfactoren in kaart en zet hier hulp op in. Denk aan verslavingszorg of schuldhulp. Maatregelen neem je verder voornamelijk vanuit het veiligheidsdomein (denk aan een tijdelijk huisverbod).
2. Gezin in de stress
Bij intieme terreur is er sprake van een machtsverschil tussen de partners. Eén partner, meestal de man, oefent dwang en controle uit op zijn partner. Door haar vrijheid te beperken, haar te isoleren en door het gebruik van, vaak ernstig, geweld, ook seksueel. Het slachtoffer en de kinderen voelen zich continu bedreigd en onveilig.
Insteek hulp:
Er is altijd zowel bescherming als specialistische hulp nodig (zoals (ambulante) hulp vanuit de vrouwenopvang of de gespecialiseerde GGZ voor plegers). Daarnaast is gespecialiseerde samenwerking, bijvoorbeeld via het Zorg- en Veiligheidshuis, belangrijk. De hulp aan beide partners is gescheiden.
1. Intieme terreur
Gezinsprofielen - een korte beschrijving
Er zijn bepaalde geweldspatronen of profielen van geweld te herkennen. Deze profielen sluiten elkaar niet uit en kunnen in de praktijk in elkaar overlopen. Ze geven een herkenbaar beeld. Dit helpt bij het begrijpen wat er speelt. In elk profiel staat andere problematiek op de voorgrond.
Profielen achter het geweld