Ervaringsverhalen
Hoe zet je hulp in?
Experts vertellen
De belangrijkste kenmerken
Margreet Visser
klinisch psycholoog en senior onderzoeker bij het Kinder- en Jeugdtraumacentrum van Kenter Jeugdhulp
'Deze gezinnen komen vaak de hulpverlening binnen vanwege het kindgedrag en de vraag of dit ADHD is of autisme. Ze zijn vaak onderbehandeld op het gebied van trauma.'
Arno van Dam
bijzonder hoogleraar Antisociaal gedrag, psychiatrie en maatschappij
''Vaak zie je dat het tussen ouders ook tot machtsstrijd leidt waarbij de een meer op emotionele steun zit en de ander meer op begrenzing.
Het onderzoek (PDF)
In het vervolgonderzoek ‘Huiselijk geweld: een complex en hardnekkig probleem’ van het Verwey-Jonker Instituut zijn ruim 800 huishoudens gevolgd nadat zij gemeld zijn bij Veilig Thuis. Hierin is ook gevraagd naar oudermishandeling, wat vooral in dit profiel voorkomt. Bij oudermishandeling vertonen kinderen agressief gedrag naar ouders. Dit geweld is vaker gericht op moeders dan op vaders en is zowel fysiek als psychisch. In het onderzoek is een sterke relatie gevonden tussen oudermishandeling en kindermishandeling.
Vervolgonderzoek Huiselijk geweld: een complex en hardnekkig probleem
Inhoudsopgave
Volgend onderdeel
Deel deze pagina:
Nanda de Bruin; ervaring van een hulpverlener.
ADHD en ASS of een logische reactie op onveilige omstandigheden?
In deze publicatie van de werkgroep kindermishandeling van het Kinderrechtencollectief vertellen jongeren die geweld hebben meegemaakt hun verhaal.
Lees hier het verhaal van Caitlin over de invloed die het geweld had op haar eigen gedrag.
Het heeft invloed op alles
Ervaringsverhalen
Kindfactoren:
Eerdere blootstelling aan partnergeweld of kindermishandeling
Ontwikkelingsstoornissen
Mentale gezondheidsproblemen
Leeftijdsgenoten die geweld provoceren
Schoolverzuim
Gearresteerd zijn geweest vanwege publiek crimineel gedrag
Ouderfactoren:
Onvoldoende of beperkte opvoedvaardigheden
Hoge mate van opvoedstress
Aangeleerde gedragspatronen in eigen jeugd
Ontevredenheid of onzekerheid over ouderrol
Mentale gezondheidsproblemen
Middelenmisbruik
In het verleden zijn gearresteerd vanwege crimineel gedrag
Eénoudergezin
Het is goed om je als professional te realiseren dat er in dit profiel vaak sprake is van een combinatie van (aangeboren) kindgebonden risicofactoren en oudergebonden risicofactoren die met elkaar samenhangen:
Risicofactoren
In dit gezinsprofiel staat de onveiligheid niet altijd op de voorgrond. Als professional zet je voornamelijk maatregelen vanuit het zorgdomein in. Je werkt vooral aan het versterken van oudercompetenties en hulp aan het kind, in eerste instantie in het vrijwillige kader.
Wanneer dit niet werkt of wanneer ouders niet open staan voor hulp kan je denken aan jeugdbeschermingsmaatregelen. (Strafrechtelijke) beschermingsmaatregelen neem je meestal alleen wanneer het problematische kindgedrag voortkomt uit geweld tussen ouders of van de ene ouder tegen de andere ouder. Of wanneer het gaat om geweld van jongvolwassenen tegen andere gezinsleden. Dan kun je ook denken aan een tijdelijk huisverbod.
De bescherming van het kind of kinderen staat voorop.
De regie bij zowel een eerste signaal als bij meerdere signalen of een ernstig incident ligt bij het wijkteam. Bij een kinderbeschermingsmaatregel ligt de regie bij de jeugdbescherming in samenwerking met de gespecialiseerde aanpak huiselijk geweld. Er is een multidisciplinaire aanpak nodig die zich richt op kinderen, opvoedvaardigheden en mogelijke problematiek bij de ouders. Bij een uit de hand gelopen geweldssituatie, ernstig acuut gevaar of structurele onveiligheid is de MDA++ aanpak nodig.
Hoe zet je hulp in?
Experts vertellen:
Handvatten voor hulp aan kinderen
Handvatten voor het inzetten van laagdrempelige hulp
Handvatten voor het inzetten van professionele hulp
‘Dus op een gegeven moment gooide hij die deur dwars door het kozijn heen. Hij ging met spullen gooien. Het was niet dat hij gericht gooide maar alles vloog op je af. Toen dook hij de keukenla in en dat was voor mij het moment dat ik zei, dit kan niet meer. Hij moet het huis uit want dit is gevaarlijk.’ (vader)
‘Schreeuwen, huilen, liegen, bedriegen, pesten, erg veel pesten. Zo gaat het de hele dag door. Maar hij kan oorzaak en gevolg niet onderscheiden. Het heeft geen zin. Dan gaat hij op straat liggen, dan zegt hij mijn ouders kunnen geen eten voor me betalen, ik noem maar wat.’
‘Ik heb zijn Xbox afgepakt, toen werd hij zo agressief toen heeft hij thuis twee deuren kapot geslagen. Eigenlijk sinds vorige week maandag zijn we begonnen met EMDR, toen zijn alle verhalen er eigenlijk uitgekomen. Wat daar allemaal bij zijn vader gebeurde.’
‘De vader van mijn dochter heeft een Zuid-Europese opvoedingsstijl, dat wil zeggen een ‘harde hand’, een fysieke aanpak bij ongewenst gedrag. Onze dochter reageert hierop met schelden en terugvechten. Ik geef zelf de voorkeur aan corrigeren door woorden, het nemen van een time-out of af en toe een zachte corrigerende tik op de hand.’
In dit profiel wonen de kinderen relatief vaak niet meer thuis maar in een woongroep, pleeggezin, begeleid wonen of internaat.
De kindproblematiek kan ook vanaf de geboorte aanwezig zijn. Het kan gaan om chronische gezondheidsproblemen, zoals een spierziekte, waar de extra zorg die dit met zich meebrengt het gezinsleven onder druk zet, of om psychische stoornissen, zoals een vorm van autisme. Ook kan sprake zijn een verstandelijke beperking bij het kind.
De gedragsproblemen die ouders noemen zijn: grenzeloos gedrag, geen respect tonen en niet luisteren. Als de problemen ontstaan tijdens de puberteit gaat dit om brutaal gedrag, weglopen van huis, strafbare feiten plegen (diefstal), drugs- en drankgebruik, overmatig veel gamen, spijbelen, of geld stelen van ouders.
Het problematische gedrag kan voortkomen uit de agressie en geweld in het gezin. In sommige gezinnen ontstaat rond de puberleeftijd gedragsproblematiek die samenhangt met het geweld thuis. Een ingrijpende gebeurtenis voor het kind kan eveneens tot gedragsproblemen bij het kind leiden.
Bij het profiel kindgedrag en opvoedstress is sprake van gedragsproblematiek van het kind, soms aangeboren, soms veroorzaakt door het geweld en de conflicten tussen ouders en soms een combinatie van beide. Het (ernstige) geweld tussen ouders waar kinderen getuige van zijn kan zowel verbaal als ook fysiek zijn. Daarnaast kan er ook geweld zijn van een zoon of dochter gericht op hun moeder of geweld gericht op het kind door een of beide ouders.
De problemen van het kind ontstaan of verergeren door de onveilige opvoeding en de thuissituatie. Daarnaast verslechtert de kindproblematiek de relatie tussen de ouders.
Verschillen in visie over de opvoeding kunnen een belangrijke oorzaak zijn van het ontstaan van spanningen tussen ouders. Veel voorkomend is dat de vader strenger is en de moeder meer begrip toont.
De belangrijkste kenmerken
Kindgedrag en opvoedstress
In dit profiel staat kindgedrag en opvoedstress op de voorgrond. De (ernstige) gedragsproblemen van kinderen kunnen een reactie zijn op het geweld in huis of komen voort uit aangeboren problematiek. Het gedrag kan ook conflicten en geweld veroorzaken tussen beide ouders onderling, of tussen ouder en kind. Er is veel opvoedstress en onveiligheid voor de gezinsleden.
Scroll naar beneden
Inhoudsopgave
Deel deze pagina:
Nanda de Bruin; ervaring van een hulpverlener.
ADHD en ASS of een logische reactie op onveilige omstandigheden?
Lees hier het verhaal van Caitlin over de invloed die het geweld had op haar eigen gedrag.
Het heeft invloed op alles
In deze publicatie van de werkgroep kindermishandeling van het Kinderrechtencollectief vertellen jongeren die geweld hebben meegemaakt hun verhaal.
Volgend onderdeel
Ervaringsverhalen
Kindfactoren:
Eerdere blootstelling aan partnergeweld of kindermishandeling
Ontwikkelingsstoornissen
Mentale gezondheidsproblemen
Leeftijdsgenoten die geweld provoceren
Schoolverzuim
Gearresteerd zijn geweest vanwege publiek crimineel gedrag
Ouderfactoren:
Onvoldoende of beperkte opvoedvaardigheden
Hoge mate van opvoedstress
Aangeleerde gedragspatronen in eigen jeugd
Ontevredenheid of onzekerheid over ouderrol
Mentale gezondheidsproblemen
Middelenmisbruik
In het verleden zijn gearresteerd vanwege crimineel gedrag
Eénoudergezin
Het is goed om je als professional te realiseren dat er in dit profiel vaak sprake is van een combinatie van (aangeboren) kindgebonden risicofactoren en oudergebonden risicofactoren die met elkaar samenhangen:
Risicofactoren
Handvatten voor het inzetten van laagdrempelige hulp
In dit gezinsprofiel staat de onveiligheid niet altijd op de voorgrond. Als professional zet je voornamelijk maatregelen vanuit het zorgdomein in. Je werkt vooral aan het versterken van oudercompetenties en hulp aan het kind, in eerste instantie in het vrijwillige kader.
Wanneer dit niet werkt of wanneer ouders niet open staan voor hulp kan je denken aan jeugdbeschermingsmaatregelen. (Strafrechtelijke) beschermingsmaatregelen neem je meestal alleen wanneer het problematische kindgedrag voortkomt uit geweld tussen ouders of van de ene ouder tegen de andere ouder. Of wanneer het gaat om geweld van jongvolwassenen tegen andere gezinsleden. Dan kun je ook denken aan een tijdelijk huisverbod.
De bescherming van het kind of kinderen staat voorop.
De regie bij zowel een eerste signaal als bij meerdere signalen of een ernstig incident ligt bij het wijkteam. Bij een kinderbeschermingsmaatregel ligt de regie bij de jeugdbescherming in samenwerking met de gespecialiseerde aanpak huiselijk geweld. Er is een multidisciplinaire aanpak nodig die zich richt op kinderen, opvoedvaardigheden en mogelijke problematiek bij de ouders. Bij een uit de hand gelopen geweldssituatie, ernstig acuut gevaar of structurele onveiligheid is de MDA++ aanpak nodig.
Hoe zet je hulp in?
Margreet Visser
klinisch psycholoog en senior onderzoeker bij het Kinder- en Jeugdtraumacentrum van Kenter Jeugdhulp
'Deze gezinnen komen vaak de hulpverlening binnen vanwege het kindgedrag en de vraag of dit ADHD is of autisme. Ze zijn vaak onderbehandeld op het gebied van trauma.'
Arno van Dam
bijzonder hoogleraar Antisociaal gedrag, psychiatrie en maatschappij
''Vaak zie je dat het tussen ouders ook tot machtsstrijd leidt waarbij de een meer op emotionele steun zit en de ander meer op begrenzing.
Handvatten voor het inzetten van professionele hulp
Handvatten voor hulp aan kinderen
Experts vertellen:
Het onderzoek (PDF)
In het vervolgonderzoek ‘Huiselijk geweld: een complex en hardnekkig probleem’ van het Verwey-Jonker Instituut zijn ruim 800 huishoudens gevolgd nadat zij gemeld zijn bij Veilig Thuis. Hierin is ook gevraagd naar oudermishandeling, wat vooral in dit profiel voorkomt. Bij oudermishandeling vertonen kinderen agressief gedrag naar ouders. Dit geweld is vaker gericht op moeders dan op vaders en is zowel fysiek als psychisch. In het onderzoek is een sterke relatie gevonden tussen oudermishandeling en kindermishandeling.
Vervolgonderzoek Huiselijk geweld: een complex en hardnekkig probleem
‘Dus op een gegeven moment gooide hij die deur dwars door het kozijn heen. Hij ging met spullen gooien. Het was niet dat hij gericht gooide maar alles vloog op je af. Toen dook hij de keukenla in en dat was voor mij het moment dat ik zei, dit kan niet meer. Hij moet het huis uit want dit is gevaarlijk.’ (vader)
‘Schreeuwen, huilen, liegen, bedriegen, pesten, erg veel pesten. Zo gaat het de hele dag door. Maar hij kan oorzaak en gevolg niet onderscheiden. Het heeft geen zin. Dan gaat hij op straat liggen, dan zegt hij mijn ouders kunnen geen eten voor me betalen, ik noem maar wat.’
In dit profiel wonen de kinderen relatief vaak niet meer thuis maar in een woongroep, pleeggezin, begeleid wonen of internaat.
De kindproblematiek kan ook vanaf de geboorte aanwezig zijn. Het kan gaan om chronische gezondheidsproblemen, zoals een spierziekte, waar de extra zorg die dit met zich meebrengt het gezinsleven onder druk zet, of om psychische stoornissen, zoals een vorm van autisme. Ook kan sprake zijn een verstandelijke beperking bij het kind.
De gedragsproblemen die ouders noemen zijn: grenzeloos gedrag, geen respect tonen en niet luisteren. Als de problemen ontstaan tijdens de puberteit gaat dit om brutaal gedrag, weglopen van huis, strafbare feiten plegen (diefstal), drugs- en drankgebruik, overmatig veel gamen, spijbelen, of geld stelen van ouders.
‘Ik heb zijn Xbox afgepakt, toen werd hij zo agressief toen heeft hij thuis twee deuren kapot geslagen. Eigenlijk sinds vorige week maandag zijn we begonnen met EMDR, toen zijn alle verhalen er eigenlijk uitgekomen. Wat daar allemaal bij zijn vader gebeurde.’
‘De vader van mijn dochter heeft een Zuid-Europese opvoedingsstijl, dat wil zeggen een ‘harde hand’, een fysieke aanpak bij ongewenst gedrag. Onze dochter reageert hierop met schelden en terugvechten. Ik geef zelf de voorkeur aan corrigeren door woorden, het nemen van een time-out of af en toe een zachte corrigerende tik op de hand.’
Het problematische gedrag kan voortkomen uit de agressie en geweld in het gezin. In sommige gezinnen ontstaat rond de puberleeftijd gedragsproblematiek die samenhangt met het geweld thuis. Een ingrijpende gebeurtenis voor het kind kan eveneens tot gedragsproblemen bij het kind leiden.
Bij het profiel kindgedrag en opvoedstress is sprake van gedragsproblematiek van het kind, soms aangeboren, soms veroorzaakt door het geweld en de conflicten tussen ouders en soms een combinatie van beide. Het (ernstige) geweld tussen ouders waar kinderen getuige van zijn kan zowel verbaal als ook fysiek zijn. Daarnaast kan er ook geweld zijn van een zoon of dochter gericht op hun moeder of geweld gericht op het kind door een of beide ouders.
De problemen van het kind ontstaan of verergeren door de onveilige opvoeding en de thuissituatie. Daarnaast verslechtert de kindproblematiek de relatie tussen de ouders.
Verschillen in visie over de opvoeding kunnen een belangrijke oorzaak zijn van het ontstaan van spanningen tussen ouders. Veel voorkomend is dat de vader strenger is en de moeder meer begrip toont.
De belangrijkste kenmerken
In dit profiel staat kindgedrag en opvoedstress op de voorgrond. De (ernstige) gedragsproblemen van kinderen kunnen een reactie zijn op het geweld in huis of komen voort uit aangeboren problematiek. Het gedrag kan ook conflicten en geweld veroorzaken tussen beide ouders onderling, of tussen ouder en kind. Er is veel opvoedstress en onveiligheid voor de gezinsleden.
Kindgedrag en opvoedstress