Ervaringsverhalen
Hoe zet je hulp in?
Experts vertellen
De belangrijkste kenmerken
Timekeeper is een korte film waarin het perspectief van het kind op dwangcontrole centraal staat. De film werd gemaakt in opdracht van Lewisham Council.
Het verhaal voor de film is gebaseerd op interviews met vrouwen, die ervaring hebben met huiselijk geweld en professionals die in het gebied werken. Kinderen zijn vaak getuige van het geweld en worden in sommige gevallen er door de dader bij betrokken. Beklemmend terwijl er geen klap valt.
Time keeper
Timekeeper
Inhoudsopgave
Volgend onderdeel
Deel deze pagina:
Lees hier het verhaal van Lana
Lana:
Vanaf haar negende groeide Lana op bij haar criminele vader die haar ernstig mishandelde ‘Van mijn vader moest ik binnen 5 minuten thuis zijn als de les was afgelopen. Anders kreeg ik klappen. Ik mocht niet meedoen met gym of zwemmen en ook niet mee naar kamp.’
Door het geweld wat Jurgen als kind thuis meemaakt is hij later ook zelf gewelddadig naar zijn vrouw en kind
Jurgen
Jurgen:
‘Mijn vriendin was onverwachts zwanger. Ik was blij. Nu is ze nog afhankelijker van mij, dacht ik.’
Sanne te Pas:
Als je een mens isoleert, dan maak je die persoon ook veel meer beschikbaar om te kunnen controleren (want er zijn geen derden).
Leslie Steiner:
Waarom blijft iemand bij een man die haar slaat?
Ervaringsverhalen
Persoonlijkheidsproblematiek
Bezitsdrang & jaloezie
Middelengebruik
Patriarchale opvattingen
Bij het profiel intieme terreur zijn specifieke risicofactoren aanwezig bij de pleger. Wees je daar als professional bewust van en zet daar (ook) op in.
Risicofactoren pleger
Bij het hulp bieden aan deze gezinnen staat de geweldsproblematiek altijd op de voorgrond. Je zet bij dit profiel vooral maatregelen vanuit het veiligheidsdomein in. Bescherming en specialistische hulp is altijd nodig. Bescherming kan bijvoorbeeld zijn het bieden van een veilige woonplek aan de vrouw en kinderen of inzet van de politie (bijv. aanhouding verdachte) en het recht (zoals opleggen van (forensische) behandeling of meldplicht reclassering). Vaak is een vorm van dwang noodzakelijk.
De regie ligt bij een eerste signaal bij Veilig Thuis. Bij meerdere signalen of een ernstig incident ligt de regie bij het Zorg- en Veiligheidshuis. Belangrijke partners zoals de vrouwenopvang en de forensische psychiatrie zijn dan ook altijd betrokken.
Bij een uit de hand gelopen geweldssituatie, ernstig acuut gevaar of structurele onveiligheid is inzet vanuit de politie, het Openbaar Ministerie en de reclassering van belang, samen met een eventueel tijdelijk huisverbod of AWARE-systeem.
Hoe zet je hulp in?
Experts vertellen:
Het onderzoek (PDF)
In het vervolgonderzoek ‘Huiselijk geweld: een complex en hardnekkig probleem’ van het Verwey-Jonker Instituut zijn ruim 800 huishoudens gevolgd nadat zij gemeld zijn bij Veilig Thuis. In dit onderzoek is ook gevraagd naar controle en dwang*. 18% van de volwassenen geeft aan dat sprake is van controle en dwang. Een jaar na de melding is afgenomen tot 10%.
Het gemiddeld aantal geweldsincidenten in het jaar voor de melding is in deze groep 207. In huishoudens waar geen sprake is van controle en dwang zijn dat er gemiddeld 34.
*dit is hetzelfde als intieme terreur.
Vervolgonderzoek Huiselijk geweld: een complex en hardnekkig probleem
Susanne Slikkerveer
ervaringsdeskundige 4happinezz
'De angst en continue dreiging vond ik het ergste.'
In deze podcast van Timm Consultancy vertelt Dr. Sietske Dijkstra, psycholoog, over het patroon van dwingende controle.
‘Het kan er heel charmant uitzien maar als professionals moeten we leren deze façade te doorzien’
Margreet Visser
klinisch psycholoog en senior onderzoeker bij het Kinder- en Jeugdtraumacentrum van Kenter Jeugdhulp
'Kinderen worden vaak gebruikt als inzet voor het geweld. Bijvoorbeeld dat een moeder niet naar haar huilende baby mag.'
Arno van Dam
bijzonder hoogleraar Antisociaal gedrag, psychiatrie en maatschappij
'Kijk bij plegers van intieme terreur ook waar het geweld vandaan komt.'
Handvatten voor hulp aan kinderen
Handvatten voor het inzetten van laagdrempelige hulp
Handvatten voor het inzetten van professionele hulp
‘Toen hij was vrijgekomen, was ik wel bang want hij weet waar mijn oma woont. Dat hij mij of mijn oma iets zou aandoen, daar was ik wel bang voor. Maar ik wist gewoon dat ik altijd de politie moest bellen of hem niet binnen hoefde te laten.’ (meisje, 15 jaar)
‘Ik kon de kinderen vaak niet naar school brengen, omdat ik als ik het huis uit zou gaan bij terugkomst klappen zou krijgen. Dus heb ik er voor gekozen dat de kinderen veel thuis zaten. Mijn zoon heeft toen ook wel een leerachterstand opgelopen…’
‘Ik mocht niet solliciteren, dat kon echt niet. Nou voor hetzelfde geld ga ik met mannelijke collega’s werken, nee dat kan niet.’
‘De eerste negen maanden heeft hij mij niet aangeraakt, maar hij had wel heel veel woedeaanvallen maar dat was eerder gewoon schreeuwen en bedreigen. En vervolgens toen we samen gingen wonen had hij ook ineens losse handjes. Maar misschien omdat hij ook wist dat ik nergens naartoe kon gaan. Nou, het was bijna dagelijks en ik kon niet meer naar mijn afspraken van GGZ., die moest ik afzeggen omdat ik of niet meer kon lopen of bont en blauw was.’
Als gevolg van het geweld hebben vrouwen vaak psychische en lichamelijke klachten. Dit geldt ook voor de kinderen (angst, boosheid, bedplassen, overgeven, buikpijn). Veel kinderen proberen zich aan te passen, situaties te vermijden, zichzelf te isoleren, expres te zwijgen, ouders af te leiden of hulp te zoeken. Daarnaast zijn er vaak gedragsproblemen. Zowel moeders als kinderen hebben vaak een trauma.
Kinderen zijn niet alleen getuige van de agressie naar hun moeder, maar de agressie kan zich direct ook op hen richten door slaan, uitschelden en respectloze behandeling. Ook kan het voorkomen dat een kind niet met anderen mag afspreken of op andere manieren beperkt wordt. Hun moeders proberen hen vaak hiertegen te beschermen door ze naar buiten te sturen of hen weg te houden bij de vader om conflicten te voorkomen.
De kinderen worden door hun vader vaak bij het conflict betrokken en de band met hem is vaak slecht. Ze worden ingezet in de strijd, bijvoorbeeld bij de voogdij of alimentatie na de scheiding. Het geweld tast ook de band met hun moeder aan, bijvoorbeeld doordat er minder aandacht is. De relatie tussen moeders en kinderen kan ook goed zijn. Er is niet altijd sprake van opvoedstress.
In het begin van de relatie is vaak geen sprake van geweld geweest. Als vrouwen terugkijken zien ze hoe de grip op hun leven door hun partner steeds groter wordt doordat hij hen op allerlei manieren isoleert en onder controle houdt. Vrouwen mogen niet bij familie en vrienden op bezoek, mogen alleen het kind van school halen en moeten binnen de tijd weer thuis zijn et cetera. De vrouw raakt steeds verder in een isolement, en met haar vaak ook de kinderen. Na de scheiding kan het geweld zich voortzetten, bijvoorbeeld door stalking.
Vergeleken met de andere profielen is hier het geweld het meest frequent en het meest ernstig. Vaak is er sprake van vernedering en kwetsende opmerkingen, van schelden of dreigende blikken. Naast dit psychische geweld is er bij circa twee derde van de vrouwen ook sprake van (ernstig) fysiek geweld door hun toenmalige partner, vaak met letsel als gevolg, zoals bont en blauw slaan, wurgen tot soms poging tot doodslag waarbij de vrouw in het ziekenhuis belandt. Vaak is er geen aanleiding voor het geweld maar reageert de partner op een willekeurig moment agressief. Ook de gevolgen van dit type geweld voor de partner en kinderen zijn ernstiger dan bij andere typen geweld. Er is bijvoorbeeld sprake van meer angst en mentale problemen bij slachtoffers van intieme terreur en meer gedragsproblemen bij kinderen. Als er sprake is van verzet door de vrouw is dit om zich te verdedigen en niet als poging tot controle.
Centraal staat controle en dwang door één partner die macht wil hebben over de ander. Vrijwel altijd van de man richting de vrouw. Deze controle kan zich verschillend uiten; beperking van bewegingsvrijheid, financiën of communicatiemiddelen. Ook is er vaak seksuele dwang, vernedering en isolatie. De dwingende controle kan zich ook richten op de kinderen.
De belangrijkste kenmerken
Intieme terreur
Bij intieme terreur is er sprake van een machtsverschil tussen de partners. Eén partner, meestal de man, oefent dwang en controle uit op zijn partner en eventueel de kinderen. Door haar vrijheid te beperken, haar te isoleren en door het gebruik van, vaak ernstig, geweld, ook seksueel. Het slachtoffer en de kinderen voelen zich continu bedreigd en onveilig.
Scroll naar beneden
Sanne te Pas:
Als je een mens isoleert, dan maak je die persoon ook veel meer beschikbaar om te kunnen controleren (want er zijn geen derden).
Time keeper
Timekeeper
Timekeeper is een korte film waarin het perspectief van het kind op dwangcontrole centraal staat. De film werd gemaakt in opdracht van Lewisham Council.
Het verhaal voor de film is gebaseerd op interviews met vrouwen, die ervaring hebben met huiselijk geweld en professionals die in het gebied werken. Kinderen zijn vaak getuige van het geweld en worden in sommige gevallen er door de dader bij betrokken. Beklemmend terwijl er geen klap valt.
Inhoudsopgave
Volgend onderdeel
Deel deze pagina:
Lees hier het verhaal van Lana
Lana:
Vanaf haar negende groeide Lana op bij haar criminele vader die haar ernstig mishandelde ‘Van mijn vader moest ik binnen 5 minuten thuis zijn als de les was afgelopen. Anders kreeg ik klappen. Ik mocht niet meedoen met gym of zwemmen en ook niet mee naar kamp.’
Door het geweld wat Jurgen als kind thuis meemaakt is hij later ook zelf gewelddadig naar zijn vrouw en kind
Jurgen
Jurgen:
‘Mijn vriendin was onverwachts zwanger. Ik was blij. Nu is ze nog afhankelijker van mij, dacht ik.’
Leslie Steiner:
Waarom blijft iemand bij een man die haar slaat?
Het onderzoek (PDF)
In het vervolgonderzoek ‘Huiselijk geweld: een complex en hardnekkig probleem’ van het Verwey-Jonker Instituut zijn ruim 800 huishoudens gevolgd nadat zij gemeld zijn bij Veilig Thuis. In dit onderzoek is ook gevraagd naar controle en dwang*. 18% van de volwassenen geeft aan dat sprake is van controle en dwang. Een jaar na de melding is afgenomen tot 10%.
Het gemiddeld aantal geweldsincidenten in het jaar voor de melding is in deze groep 207. In huishoudens waar geen sprake is van controle en dwang zijn dat er gemiddeld 34.
*dit is hetzelfde als intieme terreur.
Vervolgonderzoek Huiselijk geweld: een complex en hardnekkig probleem
Ervaringsverhalen
Handvatten voor hulp aan kinderen
Handvatten voor het inzetten van laagdrempelige hulp
Handvatten voor het inzetten van professionele hulp
Bij het hulp bieden aan deze gezinnen staat de geweldsproblematiek altijd op de voorgrond. Je zet bij dit profiel vooral maatregelen vanuit het veiligheidsdomein in. Bescherming en specialistische hulp is altijd nodig. Bescherming kan bijvoorbeeld zijn het bieden van een veilige woonplek aan de vrouw en kinderen of inzet van de politie (bijv. aanhouding verdachte) en het recht (zoals opleggen van (forensische) behandeling of meldplicht reclassering). Vaak is een vorm van dwang noodzakelijk.
De regie ligt bij een eerste signaal bij Veilig Thuis. Bij meerdere signalen of een ernstig incident ligt de regie bij het Zorg- en Veiligheidshuis. Belangrijke partners zoals de vrouwenopvang en de forensische psychiatrie zijn dan ook altijd betrokken.
Bij een uit de hand gelopen geweldssituatie, ernstig acuut gevaar of structurele onveiligheid is inzet vanuit de politie, het Openbaar Ministerie en de reclassering van belang, samen met een eventueel tijdelijk huisverbod of AWARE-systeem.
Hoe zet je hulp in?
Persoonlijkheidsproblematiek
Bezitsdrang & jaloezie
Middelengebruik
Patriarchale opvattingen
Bij het profiel intieme terreur zijn specifieke risicofactoren aanwezig bij de pleger. Wees je daar als professional bewust van en zet daar (ook) op in.
Risicofactoren pleger
In deze podcast van Timm Consultancy vertelt Dr. Sietske Dijkstra, psycholoog, over het patroon van dwingende controle.
‘Het kan er heel charmant uitzien maar als professionals moeten we leren deze façade te doorzien’
Margreet Visser
klinisch psycholoog en senior onderzoeker bij het Kinder- en Jeugdtraumacentrum van Kenter Jeugdhulp
'Kinderen worden vaak gebruikt als inzet voor het geweld. Bijvoorbeeld dat een moeder niet naar haar huilende baby mag.'
Susanne Slikkerveer
ervaringsdeskundige 4happinezz
'De angst en continue dreiging vond ik het ergste.'
Arno van Dam
bijzonder hoogleraar Antisociaal gedrag, psychiatrie en maatschappij
'Kijk bij plegers van intieme terreur ook waar het geweld vandaan komt.'
Experts vertellen:
Als gevolg van het geweld hebben vrouwen vaak psychische en lichamelijke klachten. Dit geldt ook voor de kinderen (angst, boosheid, bedplassen, overgeven, buikpijn). Veel kinderen proberen zich aan te passen, situaties te vermijden, zichzelf te isoleren, expres te zwijgen, ouders af te leiden of hulp te zoeken. Daarnaast zijn er vaak gedragsproblemen. Zowel moeders als kinderen hebben vaak een trauma.
‘Toen hij was vrijgekomen, was ik wel bang want hij weet waar mijn oma woont. Dat hij mij of mijn oma iets zou aandoen, daar was ik wel bang voor. Maar ik wist gewoon dat ik altijd de politie moest bellen of hem niet binnen hoefde te laten.’ (meisje, 15 jaar)
Kinderen zijn niet alleen getuige van de agressie naar hun moeder, maar de agressie kan zich direct ook op hen richten door slaan, uitschelden en respectloze behandeling. Ook kan het voorkomen dat een kind niet met anderen mag afspreken of op andere manieren beperkt wordt. Hun moeders proberen hen vaak hiertegen te beschermen door ze naar buiten te sturen of hen weg te houden bij de vader om conflicten te voorkomen.
De kinderen worden door hun vader vaak bij het conflict betrokken en de band met hem is vaak slecht. Ze worden ingezet in de strijd, bijvoorbeeld bij de voogdij of alimentatie na de scheiding. Het geweld tast ook de band met hun moeder aan, bijvoorbeeld doordat er minder aandacht is. De relatie tussen moeders en kinderen kan ook goed zijn. Er is niet altijd sprake van opvoedstress.
‘Ik kon de kinderen vaak niet naar school brengen, omdat ik als ik het huis uit zou gaan bij terugkomst klappen zou krijgen. Dus heb ik er voor gekozen dat de kinderen veel thuis zaten. Mijn zoon heeft toen ook wel een leerachterstand opgelopen…’
‘Ik mocht niet solliciteren, dat kon echt niet. Nou voor hetzelfde geld ga ik met mannelijke collega’s werken, nee dat kan niet.’
In het begin van de relatie is vaak geen sprake van geweld geweest. Als vrouwen terugkijken zien ze hoe de grip op hun leven door hun partner steeds groter wordt doordat hij hen op allerlei manieren isoleert en onder controle houdt. Vrouwen mogen niet bij familie en vrienden op bezoek, mogen alleen het kind van school halen en moeten binnen de tijd weer thuis zijn et cetera. De vrouw raakt steeds verder in een isolement, en met haar vaak ook de kinderen. Na de scheiding kan het geweld zich voortzetten, bijvoorbeeld door stalking.
Vergeleken met de andere profielen is hier het geweld het meest frequent en het meest ernstig. Vaak is er sprake van vernedering en kwetsende opmerkingen, van schelden of dreigende blikken. Naast dit psychische geweld is er bij circa twee derde van de vrouwen ook sprake van (ernstig) fysiek geweld door hun toenmalige partner, vaak met letsel als gevolg, zoals bont en blauw slaan, wurgen tot soms poging tot doodslag waarbij de vrouw in het ziekenhuis belandt. Vaak is er geen aanleiding voor het geweld maar reageert de partner op een willekeurig moment agressief. Ook de gevolgen van dit type geweld voor de partner en kinderen zijn ernstiger dan bij andere typen geweld. Er is bijvoorbeeld sprake van meer angst en mentale problemen bij slachtoffers van intieme terreur en meer gedragsproblemen bij kinderen. Als er sprake is van verzet door de vrouw is dit om zich te verdedigen en niet als poging tot controle.
‘De eerste negen maanden heeft hij mij niet aangeraakt, maar hij had wel heel veel woedeaanvallen maar dat was eerder gewoon schreeuwen en bedreigen. En vervolgens toen we samen gingen wonen had hij ook ineens losse handjes. Maar misschien omdat hij ook wist dat ik nergens naartoe kon gaan. Nou, het was bijna dagelijks en ik kon niet meer naar mijn afspraken van GGZ., die moest ik afzeggen omdat ik of niet meer kon lopen of bont en blauw was.’
Centraal staat controle en dwang door één partner die macht wil hebben over de ander. Vrijwel altijd van de man richting de vrouw. Deze controle kan zich verschillend uiten; beperking van bewegingsvrijheid, financiën of communicatiemiddelen. Ook is er vaak seksuele dwang, vernedering en isolatie. De dwingende controle kan zich ook richten op de kinderen.
De belangrijkste kenmerken
Bij intieme terreur is er sprake van een machtsverschil tussen de partners. Eén partner, meestal de man, oefent dwang en controle uit op zijn partner en eventueel de kinderen. Door haar vrijheid te beperken, haar te isoleren en door het gebruik van, vaak ernstig, geweld, ook seksueel. Het slachtoffer en de kinderen voelen zich continu bedreigd en onveilig.
Intieme terreur